Kırmızı et fiyatlarındaki artışa ithalat çare olmayabilir. Hayvan kıtlığı nedeniyle fiyat artışlarının devam edebileceği uyarısında bulunan üreticilere göre, yüksek fiyatların sorumlusu pandemi sonrası uygulanan yanlış politikalar. Gıda enflasyonunda dünyada beşinci sırada yer alan Türkiye’de özellikle kırmızı et fiyatları alev alev yanıyor. DW Türkçe’ye konuşan şube temsilcileri, pandemi sonrası tarım ve hayvancılıkta uygulanan yanlış politikalar nedeniyle fiyatların arttığını düşünüyor. Uzmanlara göre hayvan ithalatının önü açılmış olsa da kırmızı et fiyatlarındaki yükseliş devam edebilir.
Dünyada azalıyor, Türkiye’de artıyor
Tüm dünyada gıda fiyatları düşüş eğilimini sürdürürken, Türkiye’de gıda enflasyonu her geçen gün artıyor. Birleşmiş Milletler (BM) beslenme ofisi, dünya gıda fiyat endeksinin de Mart ayında düştüğünü ve 12 ay üst üste düştüğünü açıkladı.
Küresel düzeyde en çok işlem gören ürünleri takip eden Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) fiyat endeksi, Şubat ayındaki 129,7 puanın ardından geçen ay ortalama 126,9 puan oldu. Bu, endeksin Temmuz 2021’den bu yana en düşük seviyesi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye’de yıllık gıda enflasyonu yüzde 69’a ulaşırken, Mart sonu itibarıyla Türkiye’de gıda enflasyonu Lübnan, Zimbabve, Arjantin ve İran’ın ardından dünyanın en yüksek beşinci ülkesi oldu.
Son dönemde kırmızı et fiyatlarında yaşanan artışlar tüketicilerin tepkisini çekti. Artan fiyatlara vatandaşlar, sivil toplum kuruluşları ve muhalefet partileri tepki gösteriyor. Kırmızı et üreticileri ise karkas et maliyetinin son 1 yılda yüzde 140 arttığına dikkat çekiyor. Peki kırmızı et fiyatları neden fırladı?
ETBİR: Gerekli önlemler alınmadı
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Sendikası Derneği (ETBİR) Lideri Ahmet Yücesan, bu soruya “Pandemi krizinde et üretiminde iyi bir planlama yapılmadı, gerekli tedbirler yeterince alınmadı” yanıtını veriyor. Pandemi döneminde okullardan otellere, turizm tesislerinden restoranlara kadar konut dışında et tüketilen hemen hemen her yerin kapalı olduğunu hatırlatan Ahmet Yücesan, “O dönemde tüketilmesi planlanan etin yüzde 70’e yakını kaldı. ” diyor.
Bugün hayvancılığa yapılan yatırımın en erken 2 yıl sonra sonuç verdiğini kaydeden Yücesan, “Pandemi sonrası geldiğimiz bu dönemde her yer açıldı, turizm canlandı. Böylece et tüketimi yeniden arttı ve eski seviyelerine döndü. Ancak bu sefer iç piyasada et talebi yapılmadı.Yani 6 ay önce fiyatlar yükselmeye başladı.TZOB: Tüketici ete ve süte ulaşmakta zorlanıyor
Fiyat artışlarının bir diğer nedeni de başta yem olmak üzere üretim maliyetlerinin artması. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Başkanı Şemsi Bayraktar, hayvanın cinsine göre maliyetlerin yüzde 50-70’inin yem giderlerinden oluştuğunu söylüyor.
Hammadde fiyatlarında hem dolar bazlı dünya fiyatlarındaki artışın hem de kur dalgalanmalarına bağlı TL bazlı artışların karma yem fiyatlarını artırdığını belirten Bayraktar, 2022’de bir önceki yıla göre samanda yüzde 95,5’lik artış olduğunu söyledi. , mısır silajında yüzde 139,5, kuru yonca otunda yüzde 139,5. ise yüzde 94,27 oranında fiyat artışı olduğu bilgisini veriyor.
Yem fiyatlarındaki artış nedeniyle üreticilerin hayvanlarını besleyemediğine işaret eden Bayraktar, “Damızlık hayvanlar kesime gitti. Sanayiye aktarılan süt azaldı. Süt ve süt ürünleri fiyatları yükseldi. Et fiyatları da yükseldi. maliyetlerin artmasına ve arzın azalmasına tüketici et ve süt ürünlerine ulaşmakta güçlük çekiyor.” içinde konuşur
TÜKETBİR: Günlük politikalar uygulanıyor
Artan fiyatlar nedeniyle ekonomi yönetim çareyi hayvan ithalinde buldu. 500 bin besi, 50 bin tümen ve 8 bin 500 ton karkas et ithalatı için harekete geçen Et ve Süt Kurumu (ESK), market raflarında ayda en az 600 ton etin satılacağını açıkladı.
Canlı hayvan ve karkas et ithalatı pazardaki sorunlara çözüm olacak mı?
Türkiye Kırmızı Et Üreticileri Derneği (TÜKETBİR) Başkanı Bülent Tunç, üreticiler olarak ithalata karşı olmadıklarını ancak plansızlıktan dolayı zor durumda kaldıklarını belirtiyor. Hükümetin kırmızı et ithalatı konusunda çelişkili kararlar aldığını vurgulayan Tunç, şu görüşleri dile getiriyor:
“Bir önceki bakanımız çıkıp ‘Her şeyi planladık. 3 yıl sonra ithalatı bitireceğiz, bir daha ithalat yapmayacağız’ dedi… Biz bu karara sevindik ve buna göre yeni yatırımlar yaptık. Yüzlerce, binlerce ahır yapıldı. yapıldı, çok önemli işletmeler yapıldı.Sonra baktık ithalat yapılmayacak denildi ama ithalat kapısı 500 bin hayvan olarak açıldı.Üreticiyi asıl rahatsız eden de bu zaten.Gün içinde hep aynı senaryoyu yaşıyoruz- günümüz politikaları.”
ETBİR Başkanı Ahmet Yücesan ise “İthalat piyasada ama giyecek, fiyat sorununu çözmez” görüşünü dile getiriyor. Kırmızı ette fiyat artışlarının önüne geçebilmek için önce süt hayvancılığının yeniden yapılandırılması gerektiğine dikkati çeken Yücesan, “Ayrıca süt üreticilerinin ürünleri enflasyon korkusu olmadan tam değerinde ödenmeli. Maalesef bu hesaplar sonradan yapılmadı. Pandemi dolayısıyla fiyatlar da çok yüksek.”
“Fiyatlar yükselir ama düşmez”
Şimdi asıl soru, ithalata rağmen kırmızı ette fiyat artışlarının devam edip etmeyeceği.
Kırmızı Et Sanayicileri ve Üreticileri Derneği (ETBİR) Başkanı Ahmet Yücesan’ın yaptığı açıklamaya göre, mevcut kurallarda Ramazan ayından sonra da fiyat artışları devam edecek, “Fiyatlar yükselir ama düşmez” diyen Yücesan, teşekkür ediyor. İthalatın da etkisiyle fiyatlar üzerindeki baskı bir süreliğine hafifleyebilir.
TÜKETBİR Başkanı Bülent Tunç, üreticiler olarak kırmızı et fiyatlarının bu kadar artacağını tahmin etmediklerini belirterek, şöyle konuştu:
“Bundan sonra artık fiyat artışları yaşanmamalı. Ancak önümüzde Kurban Bayramı olması, yaz sezonunun gelmesiyle turist sayısının artması ve fiyatların artması nedeniyle fiyatların artmaya devam edebileceğini söylemeliyim. Fiyatların artmaya devam etmesi şaşırtıcı olmaz” dedi.3.6 dolar ödenirken bugün bu rakam 4.2 dolara geldi. Bu fiyat arttığında ülkemizde satılan etin kilogram fiyatının da artması kaçınılmazdır.”
“Son 20 yıldaki artış yüzde 1750”
TÜİK’in 3 Nisan’da Mart ayı enflasyon verilerini açıklamasının ardından Türkiye Devrimci Sendikalar Konfederasyonu Araştırma Merkezi’nin (DİSK-AR) yaptığı araştırmaya göre, 2005’te yüzde 4,8 olan gıda enflasyonu, 2023’te yüzde 67,9’a ulaşacak. Gıda fiyatları son 20 yılda yüzde 1750 arttı. Tüketici Hakları Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre 40 temel besinin son bir yılda ortalama fiyat artışı yüzde 190 oldu. Kuru soğan yıllık yüzde 659 artışla en pahalı gıda oldu. Tüketici Hakları Derneği Başkanı Turhan Çakar, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Cumhuriyet tarihinde hiç bu kadar yüksek gıda maliyeti olmamıştı. Tüketicilerin büyük çoğunluğu en temel gıdalara ulaşamıyor, ulaşamıyor. Besledi.”
Mani olmadan DW Türkçe’ye nasıl ulaşabilirim?
